دیتابیس یا پایگاه داده چیست ؟
به مجموعه ای از اطلاعات که دارای ساختار منظمی باشند، بانک اطلاعاتی، پایگاه داده یا دیتابیس گفته می‌شود. پایگاه داده یا دیتابیس‌ها در یک قالب قابل خواندن و دسترسی برای رایانه‌ها و دستگاه‌ها ذخیره می‌شوند. کاربرد دیتابیس‌ها گسترده و عمومی است.
دیتابیس database چیست ؟ در لغت یعنی پایگاه داده، به بیان دیگر و در اصل به مجموعه‌ای سازمان یافته از اطلاعات، دیتابیس Database گفته می‌شود. که این مفهوم از دانش کامپیوتر نشات می‌گیرد. پایگاه داده هم دارای تعاریف الکترونیکی و هم تعاریف غیر الکترونیکی است.
به زبان ساده دیتابیس چیست ؟
به هر مجموعه‌ای که از طریق آن شما بتوانید اطلاعات مختلفی به صورت منظم و مرتب و سازمان یافته از یک موضوع را بیابید، دیتابیس گفته می‌شود.کلمه‌ی پایگاه داده Database از Data به معنای داده یا داده‌ها , base که به معنای پایگاه یا پایه است تشکیل شده است.
چرا از دیتابیس استفاده می‌کنیم ؟
ممکن است که برای شما هم سوال باشد که ما چرا باید از دیتابیس استفاده کنیم؟ شما وقتی این مفهوم را متوجه می‌شوید که، داده یا اطلاعات شما در مورد موضوعی زیاد باشد. در این صورت اگر نیاز به دسترسی یا جستجوی دیتای خاصی از بین این حجم از اطلاعات باشید، بدون داشتن پایگاه داده قطعا با مشکل مواجه می‌شوید. همچنین پیدا کردن آن داده خاص تقریبا غیرممکن می‌شود یا زمان زیادی برای جستجو از شما می‌گیرد. ولی دیتابیس یا پایگاه داده با استفاده از ساختار منظمی که به داده‌ها می‌دهد ، باعث ایجاد نظم و ترتیب در اطلاعات و دسترسی ساده‌ی ما به اطلاعات می‌شود.
آشنایی با مفاهیم اساسی در دیتابیس
چنانچه با هر دیتابیسی کار کنید، چه ساده و چه پیشرفته با یک سری مفاهیم خاص روبه رو می‌شوید:
داده‌ها :اولین چیزی که در دیتابیس با آن مواجه می‌شوید، داده‌ها هستند. داده‌ها می‌توانند شامل وقایع، مفاهیم،معلومات، کلمات و اعداد باشند. که ممکن است از طریق تحقیق یا مشاهده به دست آیند.
اطلاعات :بعد از پردازش داده‌های خام اطلاعات به دست می‌آیند.
Entity:همان چیزیست که در مورد آن اطلاعات به دست آوردید.Attribute :هر ویژگی که باعث بشود که یک مفهوم از مفهوم دیگر جدا شود. یک صفت خاص
به طور مثال : یک مدرسه را در نظر بگیرید. مفاهیم دیتابیس که در سیستم مدرسه وجود دارد، شامل موارد زیر است:
Entity : دانش آموز، معلم ، مدیر، معاون، درس
Attribute : اطلاعات شخصی هر عضو حاضر در مدرسه مانند : نام و نام خانوادگی، کدملی، سال تولد و…
داده ها : اعداد و کلماتی که با کمک آنها اطلاعات را به دست می‌آورید.
اطلاعات: ثبت‌نام دانش آموزان، نمرات، کارنامه‌ها، لیست حضور و غیاب و …
تاریخچه دیتابیس یا پایگاه داده
پایگاه داده اولین بار در سال 1963 مورد استفاده قرار گرفت. به وسیله یک شرکت که مسئولیت اجرایی یک طرح در مورد پایگاه داده را برعهده داشت. پایگاه داده در اوایل دهه 70 در اروپا و در اواخر همان دهه در آمریکا به کار گرفته شد.دیتابیس‌های اولیه مشکلات زیادی داشتند به طور مثال : مشکلاتی همچون وجود داده مشابه، وجود نداشتن DBMS یا سیستم مدیریت در دیتابیس، انعلاف پذیری کم در پرس و جو، در سال 1980 دیتابیس‌های جدیدی ارائه شدند که که از Query های با سطح بالا استفاده می‌کردند. این دیتابیس‌ها در طول زمان تا به امروز پیشرفت کردند، تا نهایتا به دیتابیس‌های امروزی رسیدیم.
DBMS یا سیستم مدیریت پایگاه داده چیست ؟
سیستم مدیریت پایگاه داده ابزار مهمی در سازمانها می‌باشد، مخصوصا سازمان‌هایی که فعالیت‌های دیجیتالی زیادی دارند. چون در این سازمانها حجم داده‌ها و اطلاعات خیلی زیاد است و برای تمرکز برروی داده‌ها حتما نیاز به یک DBMS است. در واقع کار اصلی DBMS استفاده از داد‌ها و مدیریت داده‌ها می‌باشد.
اجزاء تشکیل دهنده دیتابیس
اجزا تشکیل دهنده‌ی پایگاه داده شامل موارد زیر است :
- سخت افزار ها
- نرم افزار
- کاربر
- برنامه نویس ها
- طراحان
- مدیر دیتابیس
- کاربران اصلی
انواع پایگاه داده :
پایگاه داده SQL
SQL یا Structured Query Language که در واقع یعنی “زبان پرس‌وجوی ساختار یافته”. Sql یک زبان استاندارد کنترل و کار با دیتابیس database است.sql قادر است درخواست های پیوسته پایگاه داده‌ی شما را اجرا کند.
اس کیو ال می‌تواند دیتابیس جدید بسازد، یا اطلاعات جدید را به دیتابیس قبلی اضافه کند. شما با استفاده از اس کیو ال قادر خواهید بود جداول، همچنین روش یافتن اطلاعات و نحوه نمایش آنها را تنظیم کنید.
دیتابیس NoSQL
چون sql قادر نبود داده‌های بزرگ بدون ساختار را ذخیره سازی کند. یک دیتابیس جدید به نام پایگاه داده NoSQL به وجود آمد. زبان این پایگاه داده XML و JSON است. پایگاه داده NoSQL قابلیت Schema پویا دارد و همچنین قابل تغییر است. که به این قابلیت قابل تغییر دیتابیس Dynamic Schema گفته می شود. این پایگاه داده با استفاده از این قابلیت می تواند انواع داده های بدون ساختار را ذخیره کند. دیتابیس NoSQL خیلی در بین کاربران محبوب نیست زیرا نمی تواند با کوئری های پیچیده کار کند.
انواع دیتابیس sql
• Oracle
• Microsoft SQL Server
• MySQL
• DB2
• Microsoft Access
• PostgreSQL
دیتابیس‌های NoSQL معمولا متن باز و آزاد هستند. شرکت هایی بزرگ اینترنت از جمله گوگل، آمازون، لینکدین، فیس بوک و اوبونتو این نوع از دیتابیس را ساخته و راه اندازی کرده‌اند. انواع دیتابیس NoSQL شامل FoundationDB، OrientDB، RavenDB و MongoDB هستند، که از جمله معروف ترین آنها می‌باشند.
یکی از انواع دیتابیس‌ها دیتابیس ردیس است برای آشنایی با این پایگاه داده مقاله‌ی دیتابیس redis چیست را مطالعه نمایید.
پایگاه داده ردیس در حالت کلی ذخیره‌سازی دو سیلابی اطلاعات دارد، بدین معنا که به طور مثال اطلاعات در این پایگاه‌داده به صورت instance = username این دیتا به دو قسمت key و value افراز می‌شود که در آن instance کلید و username مقدار را به خود اختصاص می‌دهند.
دلیل سرعت بالای این دیتابیس به طور همزمان استفاده از معماری key-value و استفاده از RAM برای ذخیره سازی اطلاعات است که سرعت بسیار بالایی را به این پایگاه‌داده می‌بخشد فقط باید در نظر داشت که در پایگاه داده Redis هر key یک و تنها یک value خواهد داشت.
دیتابیس رابطه‌ای ( Relational DataBase )
دیتابیس رابطه‌ای، به عنوان رایج‌ترین نوع پایگاه داده، ساختاری سازمان‌یافته دارد که از اطلاعات به صورت جداول تشکیل شده است. این دیتابیس‌ها اطلاعات را در ستون‌ها و ردیف‌ها ذخیره می‌کنند و می‌توانند با استفاده از این ساختار منطقی اطلاعات را مطابق با دسته‌بندی‌های از پیش تعیین شده نظیر کلیدهای اصلی، به سادگی مدیریت و استخراج نمایند. طراحی دیتابیس رابطه‌ای اساساً بر اساس مدل رابطه‌ای ادگار کاد، اقتباس شده است. این انتخاب به علت انعطاف‌پذیری بسیار بالا و کارآمدی که ارائه می‌دهد، در تجارت و صنعت به محبوبیت زیادی دست یافته است. توسعه فناوری پایگاه داده رابطه‌ای، راهی کارآمد و کاربردی برای ذخیره و مدیریت اطلاعات ساختاریافته است. این روش به سازمانها کمک می‌کند تا اطلاعات خود را به بهترین شکل ممکن مدیریت کنند.
دیتابیس مبتنی بر فضای ابری ( Cloud DataBase )
پایگاه داده مبتنی بر فضای ابری یک دیتابیس می‌باشد که عمدتاً بر روی یک پلتفرم محاسباتی ابری اجرا می‌شود. این نوع از دیتابیس‌ها از طریق فناوری‌های ابری ایجاد و مدیریت می‌شوند. یکی از ویژگی‌های بارز پایگاه داده ابری، قابلیت دسترسی به داده‌ها از هر نقطه‌ای که اتصال به اینترنت دارد است. پایگاه داده ابری نه تنها امکان مدیریت داده‌ها و مصرف منابع محاسباتی را برای مدیران فراهم می‌کند، بلکه به کاربران امکان دسترسی به داده‌های خود از راه دور و به صورت واضح را می‌دهد. این انعطاف پذیری و قابلیت دسترسی آسان به داده‌ها، پایگاه داده‌های مبتنی بر فضای ابری را به یک ابزار بسیار موثر برای سازمانها و کسب‌وکارها تبدیل کرده است.
دیتابیس اوراکل ( Oracle DataBase )
دیتابیس اوراکل، به عنوان یکی از معتبرترین و پیشرفته‌ترین سیستم‌های مدیریت پایگاه داده تجاری، معمولاً در سازمانها و بانک‌های بزرگ به عنوان ابزار اصلی مدیریت داده‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. اوراکل به تقویت عملکرد سازمانها و تصمیم‌گیری‌های استراتژیک کمک می‌کند. این پایگاه داده توانمند قابلیت‌های گسترده‌ای دارد که ذخیره‌سازی داده‌ها در مقیاس‌های سازمانی، مدیریت امنیت داده‌ها، اجرای تراکنش‌های پیچیده و توانایی پشتیبان‌گیری موثر از داده‌ها را شامل می‌شود. اوراکل همچنین امکانات برای استفاده از مدل‌های درون‌سازمانی یا محیط‌های ابری را فراهم می‌کند، که به سازمانها انعطاف بیشتری در مدیریت داده‌ها و منابعشان می‌دهد.
دیتابیس PostgreSQL
دیتابیس PostgreSQL یک سیستم پایگاه داده منبع‌باز و بسیار پایدار است که در دنیای فناوری اطلاعات شناخته شده است. این دیتابیس قدرتمند از عملکردهای گسترده SQL پشتیبانی می‌کند. از جمله آنها می‌توان به استفاده از کلیدهای خارجی، اجرای سوالات فرعی، تعریف تریگرها و امکان استفاده از انواع مختلف داده‌ها و توابع تعریف‌شده توسط کاربر اشاره کرد. PostgreSQL با تقویت زبان SQL بهبود‌های قابل توجهی در مدیریت داده‌ها ایجاد کرده و امکاناتی را فراهم می‌کند که به دقت مقیاس کاری داده‌ها را انجام می‌دهد. این دیتابیس از توسعه‌دهندگان در ساخت اپلیکیشن‌ها حمایت می‌کند و با ایجاد محیطی قابل اعتماد و تحمل خطا، به مدیران کمک می‌کند تا از یکپارچگی اطلاعات مراقبت کنند. همچنین امکان برنامه‌نویسی کامل سمت سرور را نیز فراهم می‌کند. این امکان به توسعه‌دهندگان اجازه می‌دهد تا برنامه‌های پیچیده‌تر و کارایی را بسازند و از قدرت و انعطاف PostgreSQL بهره‌مند شوند.
چرا ابر آراز؟
سرور ابری ابر آراز پرسرعت ترین سرور ابری با آپتایم 99/99 به شمار می‌رود که با مبلغی مناسب سریع‌ترین و پرقدرت‌ترین سخت‌افزارهای موجود را به شما ارائه می‌دهد و امکان مدیریت مستقیم منابع را برای شما فراهم می‌کند.
جمع بندی
در مجموع، دیتابیس یک سیستم اطلاعاتی بسیار مهم است که جهت ذخیره، سازماندهی، و بازیابی داده‌ها بکار می‌رود. این سیستم‌ها به بیزنس‌ها، سازمانها و توسعه‌دهندگان امکان می‌دهند تا به طور کارآمد اطلاعات مربوط به کاربران، محصولات، و سرویس‌ها را مدیریت کنند. از انواع مختلف دیتابیس‌ها، می‌توان به دیتابیس‌های رابطه‌ای تا دیتابیس‌های مبتنی بر فضای ابری و انواع خاص مانند دیتابیس PostgreSQL، اشاره کرد. این ابزارها برای ذخیره‌سازی و مدیریت داده‌ها تا حد زیادی اهمیت دارند و نقش مهمی در ارتقاء کارایی و کاربردی‌تر کردن فرآیندها و نرم‌افزارها دارند. این دیتابیس‌ها به توسعه‌دهندگان امکان می‌دهند تا برنامه‌های متنوعی را ایجاد کنند و به اطلاعات بهبودیافته دسترسی پیدا کنند.
