کوکی چیست؟ با انواع Cookie وبسایت و تفاوت آن با کش آشنا شوید
کوکی چیست و چه کاربردهایی دارد؟
کوکی چیست؟ به احتمال زیاد شما هم بنرهایی را در وبسایتها دیده‌اید که از کاربران سؤال میکنند که آیا به کوکیها اجازه ثبت‌شدن می‌دهید یا نه. کوکیها همان مواردی هستند که برای راحت‌تر و شخصی‌سازی‌تر شدن تجربه وب‌گردی کاربران در نظر گرفته می‌شوند. این ابزارها به وب سایتها کمک میکنند تا اطلاعاتی مانند ورود به حساب کاربری و تنظیمات شخصی را به خاطر بسپارند. اگر می‌خواهید درباره کوکی و عملکرد آن در وب سایتها اطلاعات بیشتری به دست بیاورید، با ابرآراز همراه باشید.
کوکی (Cookie) چیست؟
کوکیها که اغلب به عنوان کوکی‌های اینترنتی شناخته می‌شوند، یک فایل متنی کوچک هستند که داده‌هایی مانند نام کاربری و رمز عبور را ذخیره میکنند. این ابزارها برای شناسایی رایانه هنگام استفاده از شبکه به کار می‌روند و به بهبود تجربه کاربری موقع مرور به کمک میکنند. داده‌های ذخیره شده در یک کوکی بعد از اتصال کاربر به سرور ایجاد می‌شود؛ یعنی توسط این ابزارها، با یک شناسه منحصربه‌فرد دستگاهتان برچسب‌گذاری خواهد شد.
سپس زمانی که کوکی بین رایانه و سرور مبادله می‌شود، سرو شناسه را می‌خواند و می‌داند که چه اطلاعاتی را باید به کاربران نمایش دهد. طبق قوانین بین‌المللی حفاظت از داده‌های عمومی و حریم خصوصی کاربران، وبسایتها موظف هستند که قبل از استفاده از برخی کوکیها از شما اجازه بگیرند.
مزایا و معایب کوکی چیست؟
پس از پیدا کردن جواب سؤال Cookie چیست، باید بدانید که کوکیها نیز مانند هر ابزار فناوری دیگر دارای مزایا و معایب خاصی هستند. قبل از استفاده از این ابزارها باید با ویژگی‌ها و چالش‌هایی که ممکن است استفاده از کوکی همراه داشته باشد آشنا شوید.
| مزایا | معایب |
| مدیریت جلسه: کوکیها به وبسایتها کمک میکنند تا وضعیت جلسه کاربر را حفظ کنند و فعالیت‌های کاربر را در طول جلسات مختلف پیگیری کنند. | ظرفیت ذخیره‌سازی محدود: کوکیها فضای ذخیره‌سازی محدودی دارند که می‌تواند محدودیت‌هایی برای ذخیره داده‌ها ایجاد کند. |
| تعامل Stateful: کوکیها تعامل stateful بین سرور و مشتری ایجاد میکنند که به وبسایتها این امکان را می‌دهد محتوای شخصی‌شده به کاربران ارائه دهند. | نگرانی‌های حفظ حریم خصوصی: کوکیها می‌توانند فعالیت‌های کاربران را ردیابی کرده و اطلاعات حساس را جمع‌آوری کنند که باعث نگرانی‌های حریم خصوصی کاربران می‌شود. |
| سبک و کارآمد: کوکیها بسیار کوچک هستند و برای انتقال داده‌ها بین سرور و مرورگر بهطور کارآمد و سبک عمل میکنند. | محدودیت‌های بین دامنه: کوکیها فقط به دامنه‌ای که برای آن تنظیم شده‌اند محدود هستند و نمی‌توانند بین دامنه‌های مختلف به اشتراک گذاشته شوند. |
| ارتباطات بین سایتی: کوکیها می‌توانند توسط چندین صفحه یا دامنه در یک وبسایت برای ذخیره داده‌های مشترک استفاده شوند. | وابستگی به تنظیمات مرورگر: عملکرد کوکیها به تنظیمات مرورگر کاربر بستگی دارد و ممکن است برخی عملکردهای سایت در صورت غیرفعال بودن کوکیها مختل شوند. |
کاربردهای کوکی چیست؟
برای اینکه بتوانید به بهترین نحو از کوکیها جهت مرور وب سایتها یا ذخیره اطلاعات کمک بگیرید، لازم است که کاربردهای این ابزارها را بشناسید. در ادامه کاربردهای رایجی کوکی را برای شناخت بیشتر ارائه کرده‌ایم.
- ذخیره اطلاعات کاربران
وبسایتها از کوکی‌های HTTP برای بهبود تجربه کاربری و ساده‌تر کردن تعاملات آنلاین کمک می‌گیرند. در واقع بدون کوکیها، بسیاری از ویژگی‌های کاربردی وبسایتها مانند حفظ اطلاعات ورود، تنظیمات کاربری، یا ذخیره سبد خرید وجود نداشتند.
- مدیریت جلسه
کوکیها به وبسایتها این امکان را می‌دهند که کاربران را شناسایی کرده و اطلاعاتی مانند نام کاربری و رمز عبور آن‌ها را ذخیره کنند. در نتیجه فرد پس از ورود به حساب کاربری، نیازی به ورود مجدد در هر صفحه نخواهد داشت. همچنین کوکیها به یادآوری تنظیمات کاربر مانند نمایش اخبار ورزشی به جای اخبار سیاسی کمک میکنند.
- شخصی‌سازی اطلاعات
یکی از مهم‌ترین کاربردهای کوکیها، شخصی‌سازی تجربیات آنلاین است. به عنوان مثال، کوکیها از داده‌های کاربران برای نمایش تبلیغات سفارشی استفاده میکنند. این تبلیغات هدفمند به کاربران محصولاتی را نشان می‌دهند که ممکن است به آن‌ها علاقه داشته باشند.
- صرفه‌جویی در هزینه و منابع سرور
کوکیها بهطور محلی در دستگاه کاربران ذخیره می‌شوند، به همین دلیل وبسایتها نیازی به ذخیره‌سازی داده‌ها در سرور ندارند. این امر به صرفه‌جویی در هزینه‌های نگهداری و ذخیره‌سازی داده‌ها کمک می‌کند. در نتیجه، وبسایتها می‌توانند محتوای شخصی‌شده کاربران را بدون بار اضافی بر روی سرور به آن‌ها ارائه دهند.
انواع کوکی
برخی از مهم‌ترین انواع کوکیها که باید بشناسید عبارت‌اند از:
کوکی های جلسه (Session Cookies)
کوکی‌های جلسه به وبسایت کمک میکنند تا جلسه کاربر را ردیابی کند. این کوکیها پس از پایان جلسه کاربر حذف می‌شوند. به عنوان مثال، پس از خروج از حساب کاربری یا بستن مرورگر، کوکی بسته می‌شود. کوکی‌های جلسه تاریخ انقضا ندارند و به مرورگر می‌گویند که پس از پایان جلسه باید حذف شوند.
کوکی های ماندگار (Persistent Cookies)
برخلاف کوکی‌های جلسه، کوکی‌های ماندگار برای مدت زمان از پیش تعیین‌شده در مرورگر کاربر باقی می‌مانند. این بازه زمانی می‌تواند یک روز، یک هفته، چندین ماه یا حتی سال باشد. این کوکیها همیشه حاوی تاریخ انقضا هستند.
کوکی های احراز هویت (Authentication Cookies)
کوکی‌های احراز هویت به مدیریت جلسات کاربر کمک میکنند و زمانی ایجاد می‌شوند که کاربر از طریق مرورگرش به یک حساب کاربری وارد شود. این کوکیها با مرتبط کردن اطلاعات حساب کاربری با یک رشته شناسه کوکی، اطمینان حاصل میکنند که اطلاعات حساس به جلسات صحیح کاربر تحویل داده می‌شود.
کوکی های ردیابی (Tracking Cookies)
کوکی‌های ردیابی توسط خدمات ردیابی تولید می‌شوند و فعالیت کاربر را ثبت میکنند. هنگامی که مرورگر کاربر مجدداً به وب‌سایتی که از آن سرویس ردیابی استفاده می‌کند مراجعه کند، کوکی اطلاعات ثبت‌شده را به سرویس ردیابی مرتبط ارسال میکنند.
کوکی های زامبی (Zombie Cookies)
کوکی‌های زامبی پس از حذف دوباره تولید می‌شوند. این کوکیها نسخه‌های پشتیبان خود را خارج از مکان ذخیره‌سازی کوکی معمولی مرورگر ایجاد میکنند، سپس این پشتیبان گیری‌ها استفاده کرده و پس از حذف دوباره در مرورگر ظاهر می‌شوند. کوکی‌های زامبی گاهی اوقات توسط شبکه‌های تبلیغاتی و مهاجمان و حملات سایبری استفاده می‌شوند.
| نوع کوکی | تاریخ انقضا | زمان ذخیره‌سازی | کاربرد اصلی | مثال‌ها |
| کوکی‌های جلسه (Session Cookies) | ندارد | فقط در مدت جلسه | ردیابی فعالیت کاربر در یک جلسه واحد | ورود به حساب کاربری، سبد خرید |
| کوکی‌های ماندگار (Persistent Cookies) | دارد | مدت‌زمان مشخص (مثلاً یک هفته یا یک سال) | ذخیره‌سازی تنظیمات و اطلاعات کاربر بین جلسات | تنظیمات زبان، تاریخ‌های ورود |
| کوکی‌های احراز هویت (Authentication Cookies) | دارد | مدت‌زمان مشخص | مدیریت ورود به حساب کاربری و جلسات | ورود به سایت‌های حساس یا شخصی |
| کوکی‌های ردیابی (Tracking Cookies) | ندارد | طولانی‌مدت (بین جلسات) | ثبت فعالیت‌های کاربران برای تحلیل رفتار | ردیابی تبلیغات و فعالیت‌های آنلاین |
| کوکی‌های زامبی (Zombie Cookies) | ندارد | بازسازی‌شده پس از حذف | ردیابی مداوم کاربران حتی پس از حذف کوکی | ردیابی توسط تبلیغات یا حملات سایبری |
نحوه پاک کردن کوکی ها
پاک کردن کوکیها یکی از راه‌های ساده و مؤثر برای بهبود عملکرد مرورگر و حفظ حریم خصوصی در فضای وب است. وقتی شما کوکیها را پاک می‌کنید، تمام اطلاعات ذخیره‌شده توسط وبسایتها مانند ورود خودکار، تنظیمات شخصی و سابقه بازدید پاک می‌شود. این کار می‌تواند به رفع مشکلاتی مثل لود نشدن درست سایتها، خطاهای ورود یا نمایش محتوای قدیمی کمک کند. همچنین اگر نگران ردگیری فعالیت‌های آنلاین‌تان هستید، حذف کوکیها باعث می‌شود سایتها نتوانند به سابقه مرور شما دسترسی داشته باشند. البته بعد از پاک کردن کوکیها، ممکن است نیاز باشد دوباره وارد حساب‌های کاربری‌تان شوید یا تنظیمات سایتها را از نو اعمال کنید.
تفاوت کش و کوکی
اغلب افراد تصور میکنند که کش و کوکی مفهوم یکسانی دارند. در صورتی که این مفاهیم در عین شباهتی که با هم دارند؛ با هم متفاوت هستند. از جمله تفاوت‌های کش و کوکی عبارت‌اند از:
| ویژگی | کش (Cache) | کوکیها (Cookies) |
| هدف | برای ذخیره محتوای وبسایت برای اهداف بلندمدت استفاده می‌شود. | برای ذخیره انتخاب‌های کاربر و داده‌های مرتبط با جلسات کاربری استفاده می‌شود. |
| محل ذخیره‌سازی | فقط در مرورگر ذخیره می‌شود. | هم در سرور و هم در مرورگر ذخیره می‌شود. |
| انقضا | به صورت دستی منقضی می‌شود. | به طور خودکار منقضی می‌شود. |
| ظرفیت | از نظر ظرفیت فضای زیادی را مصرف می‌کند. | از نظر ظرفیت فضای کمتری مصرف می‌کند. |
| انواع | کش مرورگر و کش پروکسی. | کوکی‌های گذرا و پایدار. |
| محتویات ذخیره‌شده | صفحات HTML، تصاویر، جاوا اسکریپت، CSS و… | جلسات مرور و داده‌های ردیابی موقت. |
| ارسال با درخواست | پاسخ را همراه با درخواست ارسال نمی‌کند. | پاسخ را همراه با درخواست ارسال می‌کند. |
| ذخیره‌سازی در مرورگر | محتوای وبسایت فقط در مرورگر ذخیره می‌شود. | محتوای وبسایت هم در سرور و هم در مرورگر ذخیره می‌شود. |
راهکار ابرآراز
ابرآراز به عنوان یکی از شرکت‌های فعال در زمینه ارائه سرویس‌های ابری و میزبانی وب، امکان استفاده از ابزارهای مختلف را برای کاربران فراهم کرده است. کسانی که نیاز به یک سرور ابری با هزینه مناسب دارند، یا اینکه می‌خواهند از خدمات دواپس استفاده کنند، تنها باید با تیم پشتیبانی ابرآراز در ارتباط باشند. کلیه خدمات ارائه شده توسط این شرکت دارای پشتیبانی 24 ساعته در 7 روز شبانه‌روز هستند و مشتریان در صورت بروز مشکل می‌توانند با تیم پشتیبانی این شرکت در ارتباط باشند.
خرید سرور ابری
جمع‌بندی: کوکی چیست؟
کوکیها به عنوان یک ابزار قدرتمند شناخته می‌شوند که تجربه وب گردی کاربران را شخصی‌سازی می‌کند. با وجود اینکه کوکیها در ذخیره‌سازی اطلاعات کاربران و اطلاعات مانند محتوای سبد خرید به خوبی عمل میکنند؛ اما حفظ حریم خصوصی و امنیت آنلاین کاربران موقع استفاده ابزارها بسیار مهم است. با شناخت نحوه عملکرد کوکیها و تنظیمات مرورگر میتوانید تجربه ایمن و بهینه موقع استفاده از آن‌ها داشته باشید. حتماً قوانین و مقرراتی که سایتها جهت استفاده از کوکیها ارائه می‌دهند را به دقت بخوانید و سپس اجازه دسترسی به آن‌ها به وب سایت یا اطلاعاتتان را بدهید.
سوالات متداول
- آیا میتوانم کوکیها را بهطور کامل غیرفعال کنم؟
بله، شما میتوانید کوکیها را در مرورگر خود غیرفعال کنید. با این حال، توجه داشته باشید که غیرفعال کردن کوکیها ممکن است باعث شود برخی از عملکردهای وبسایتها، مانند ورود به حساب کاربری یا حفظ تنظیمات شخصی، به درستی کار نکنند.
- چرا کوکیها برای تجربه مرور من مفید هستند؟
کوکیها به وبسایتها کمک میکنند تا اطلاعات کاربری مانند تنظیمات زبان، سبد خرید و موارد شخصی را ذخیره کنند و به راحتی بتوانید به سایتها بازگردید بدون اینکه نیاز به وارد کردن مجدد اطلاعات داشته باشید.
