DevSecOps چیست و چگونه امنیت را در فرآیند دواپس بهبود می‌بخشد؟

DevSecOps چیست و چه کاربردی دارد؟

فرآیند توسعه و ساخت یک نرم‌افزار، نیازمند توجه به مسائل مختلف است که از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به امنیت اشاره کرد. در یک تیم ساخت یا توسعه نرم‌افزار، هر فرد باید مسئولیت تامین امنیت بخش مورد نظر خود را برعهده داشته و با رعایت پروتکل‌های امنیتی، به توسعه هرچه بهتر نرم‌افزار کمک کند. این فرآیند توسط DevSecOps قابل انجام است اما DevSecOps چیست و چه کاربردی دارد؟ در این مطلب از ابرآراز ضمن پاسخ به این سوال، درمورد مزایا و معایب استفاده از این سرویس نیز صحبت خواهیم کرد.

DevSecOps چیست؟

DevSecOps، یکی از اصطلاحات رایج در حوزه فناوری، به ویژه توسعه نرم‌افزار و زیرمجموعه DevOps است. این اصطلاح از سه مفهوم کلیدی تشکیل شده که عبارتند از:

• (Dev (Development: توسعه نرم‌افزار
• (Sec (Security: امنیت، شامل محافظت از داده‌ها، کاربران و زیرساخت‌ها
• (Ops (Operations: عملیات، شامل مدیریت، استقرار، و نگهداری سیستم‌ها

این اصطلاح به فرآیند بررسی امنیتی نرم‌افزارها در زمان توسعه اشاره دارد. در مدل‌های سنتی و تا همین چند سال پیش، امنیت معمولاً در انتهای فرآیند توسعه نرم‌افزار و پس از تکمیل توسعه و آزمایش نرم‌افزار بررسی می‌شد. به عبارتی تنها یک بررسی کلی در مورد امنیت نرم‌افزار صورت می‌گرفت؛ اما در DevSecOps، امنیت به صورت مستمر و از ابتدای چرخه عمر توسعه نرم‌افزار در نظر گرفته می‌شود و از این طریق، احتمال بروز مشکلات امنیتی در نرم‌افزار به حداقل می‌رسد.

کاربرد DevSecOps چیست؟

همان‌طور که گفته شد، DevSecOps رویکردی است که معمولاً در فرآیند توسعه و عملیات نرم‌فزارها به کار می‌رود و با استفاده از آن، سازمان‌ها نرم‌افزارهایی ایمن و کارآمد خواهند داشت. این رویکرد کاربردهای زیادی برای صنایع و سازما‌ن‌های مختلف دارد که مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از:

• شناسایی و رفع آسیب‌پذیری‌ها در مراحل اولیه

یکی از اصلی‌ترین کاربردهای DevSecOps، شناسایی زودهنگام مشکلات امنیتی است. این کار باعث کاهش هزینه‌ها و زمان لازم برای رفع مشکلات در مراحل بعدی توسعه می‌شود.

• بهبود امنیت نرم‌افزارهای ابری (Cloud)

در معماری‌های مبتنی‌بر ابر و رایانش ابری، مانند سرویس‌های SaaS و PaaS یا IaaS ، DevSecOps امنیت را در سطح زیرساخت و اپلیکیشن تضمین می‌کند. ابزارهایی مانند کوبرنتیز و داکر در این زمینه بسیار کارآمد هستند.

• تضمین امنیت در CI/CD

DevSecOps در فرایند CI/CD که به معنای یکپارچه‌سازی و استقرار مستمر است و با خودکارسازی تست‌های امنیتی و جلوگیری از ورود کدهای آسیب‌پذیر به محیط تولید، امنیت را تضمین می‌کند.

• مدیریت امنیت کانتینرها

در محیط‌های مدرن، کانتینر بخش اصلی زیرساخت نرم‌افزار است. DevSecOps به مدیریت و بررسی امنیت کانتینرها در طول چرخه عمر کمک می‌کند. ابزارهایی مانند Aqua Security و Twistlock در این زمینه مورد استفاده قرار می‌گیرند.

• رعایت مقررات و استانداردهای امنیتی

DevSecOps به سازمان‌ها کمک می‌کند تا به راحتی با مقررات و استانداردهای امنیتی مانند GDPR، HIPAA، و PCI-DSS سازگار شوند. این امر از جریمه‌های سنگین و آسیب به شهرت سازمان جلوگیری می‌کند.

• کاهش ریسک در توسعه نرم‌افزارهای مالی

در صنایع حساس مانند بانکداری و مالی، DevSecOps می‌تواند با شناسایی و رفع آسیب‌پذیری‌ها، از حملات سایبری و دسترسی غیرمجاز به اطلاعات جلوگیری کند.

• تضمین امنیت در IoT

در پروژه‌های مربوط به اینترنت اشیا (IoT)، DevSecOps می‌تواند امنیت تجهیزات و داده‌های متصل به شبکه را بهبود بخشد.

• حفاظت از داده‌های کاربران

DevSecOps از طریق رمزنگاری داده‌ها، مدیریت دسترسی و تست نفوذ مداوم، از داده‌های حساس کاربران محافظت می‌کند.

مزایا و ویژگی های DevSecOps چیست؟

استفاده از DevSecOps در فرآیند توسعه نرم‌افزار مزایای مختلفی دارد. چند مورد از مهم‌ترین ویژگی‌ها و مزایای این رویکرد عبارتند از:

• کشف آسیب‌پذیری‌ها پیش از بروز مشکلات جدی

این اصطلاح به رویکردی امنیتی اشاره دارد که در تمام مراحل توسعه نرم‌افزار به آن توجه می‌شود. این موضوع موجب کشف آسیب‌پذیری‌ها در هر مرحله شده و پیش از تکمیل و انتشار نرم‌افزار، بیشتر مشکلات آن برطرف می‌شوند.

• صرفه‌جویی در زمان و هزینه‌ها

در روش سنتی اگر نرم‌افزار به مشکلات امنیتی دچار شود، توسعه‌دهنده باید تمام مراحل را از ابتدا بررسی کنند، مشکلات را شناسایی و برای رفع آن اقدام کند. این فرآیند زمان و هزینه زیادی نیاز دارد و به‌خصوص اگر باعث تغییر در برنامه انتشار نرم‌افزار شود، مشکلات بیشتری را ایجاد خواهد کرد. راهکار رفع این مشکل استفاده از DevSecOps است که با خودکارسازی تست‌های امنیتی احتمال بروز خطا هر مرحله را کاهش می‌دهد.

• آشنایی توسعه‌دهندگان با مبحث امنیت

DevSecOps به توسعه‌دهندگان کمک می‌کند که درک بهتری از مفهوم امنیت داشته باشند و به بهترین شکل از آن استفاده کنند. استفاده از این رویکرد، حضور سازمان‌های توسعه دهنده در مباحث امنیتی را بیشتر کرده و از انتشار نرم‌افزارهای دارای مشکل جلوگیری می‌کند.

معایب و چالش های DevSecOps چیست؟

استفاده از DevSecOps در کنار تمام مزایای گفته شده، چالش‌ها و معایبی هم دارد که از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• پیچیدگی اجرا

از جمله معایب این رویکرد می‌توان به پیچیدگی اجرا اشاره کرد. هماهنگ کردن ابزارهای مختلف توسعه، عملیات و امنیت می‌تواند چالش‌برانگیز باشد. همچنین پیاده‌سازی DevSecOps نیازمند تغییرات اساسی در فرآیندها، فرهنگ سازمانی و تکنولوژی است. به‌علاوه همکاری نزدیک بین تیم‌های توسعه، امنیت و عملیات ممکن است زمان‌بر و دشوار باشد، به‌ویژه در سازمان‌هایی که فرهنگ همکاری ضعیفی دارند.

• هزینه‌های بالا

هزینه‌های مربوط به خرید ابزارهای DevSecOps، آموزش کارکنان و بازطراحی فرآیندها می‌تواند زیاد باشد.

• مقاومت سازمانی

کارکنان ممکن است نسبت به تغییرات جدید مقاومت نشان دهند، به‌ویژه اگر احساس کنند این تغییرات بهره‌وری یا روش‌های کاری آن‌ها را مختل می‌کند. به‌علاوه عدم حمایت کافی از سوی مدیریت ارشد می‌تواند فرآیند اجرا را متوقف کند.

• کاهش سرعت توسعه

ادغام امنیت ممکن است در مراحل اولیه چرخه توسعه باعث کندی فرآیندها شود. همچنین بررسی‌ها و آزمایش‌های امنیتی خودکار یا دستی می‌توانند زمان تحویل محصول را افزایش دهند.

• چالش‌های مربوط به ابزارها

انتخاب ابزارهای مناسب DevSecOps برای سازمان می‌تواند سخت باشد، به‌ویژه با وجود گزینه‌های متعدد در بازار. به‌علاوه هماهنگ کردن ابزارهای مختلف با سیستم‌های موجود سازمان ممکن است مشکلاتی ایجاد کند.

جدول مقایسه مزایا و معایب DevSecOps 

برای درک ساده‌تر نکات گفته شده، در جدول زیر مزایای استفاده از این رویکرد را در مقابل معایب آن عنوان کرده‌ایم.

DevSecOps چه مشکلاتی را حل می کند؟

آیا می‌دانید که این رویکرد دقیقاً چه مشکلاتی را حل می‌کند؟ در پاسخ می‌توان این‌طور گفت که DevSecOps مشکلات مرتبط با امنیت در چرخه عمر توسعه نرم‌افزار را با ادغام امنیت در تمامی مراحل توسعه، از طراحی تا استقرار، حل می‌کند. این رویکرد با شناسایی زودهنگام آسیب‌پذیری‌ها، کاهش خطرات سایبری و جلوگیری از ورود کدهای ناامن به محیط تولید، از تهدیدات احتمالی جلوگیری می‌کند.

همچنین DevSecOps مانع از افزایش هزینه‌های ناشی از رفع مشکلات امنیتی در مراحل پایانی شده و با خودکارسازی فرآیندها، خطاهای انسانی را کاهش می‌دهد. این روش، همکاری بین تیم‌های توسعه، عملیات و امنیت را بهبود بخشیده و با تضمین انطباق با استانداردهای امنیتی، به سازمان‌ها کمک می‌کند تا نرم‌افزارهایی ایمن و قابل اعتماد تولید کنند.

مقایسه DevSecOps با DevOps

DevSecOps در واقع زیرمجموعه‌ای از DevOps است؛ DevOps تنها مورد استفاده تیم‌های توسعه و عملیات نیست و فرآیند توسعه نرم‌افزار را ساده‌تر و سرعت می‌بخشد. DevSecOps اما به‌عنوان زیر مجموعه DevOps امنیت این پروسه را افزایش می‌دهد. در جدول زیر مقایسه دقیقی از DevOps با DevSecOps ارائه شده است:

ابزارهای امنیتی مورد استفاده برنامه در DevSecOps چیست؟

موفقیت نهایی به کارگیری این رویکرد برای توسعه نرم‌افزار تا حد زیادی به ابزار مورد استفاده برای آن بستگی دارد. از جمله ابزارهای مهم می‌توانیم به موارد زیر اشاره نماییم:

ابزارهای تحلیل کد منبع (SAST – Static Application Security Testing)

از این ابزارها برای شناسایی آسیب‌پذیری‌ها در کد منبع قبل از استقرار استفاده می‌کنند. SAST مشکلاتی مانند از دست رفتن اطلاعات نرم‌افزار حین توسعه یا ساخت و… را به حداقل می‌رسانند. از نمونه برنامه‌هایی که با استفاده از آن می‌توان از این آسیب‌پذیری جلوگیری کرد، موارد زیر هستند:

• SonarQube
• Checkmarx
• Semgrep

ابزارهای تحلیل امنیتی برنامه درحال اجرا (DAST – Dynamic Application Security Testing)

از این گروه ابزارها برای شناسایی مشکلات امنیتی در زمان اجرای برنامه استفاده می‌کنند. نمونه‌های مختلفی در این دسته قرار می‌گیرندبرخی از آن‌ها به شرح زیر هستند:

• Burp Suite
• Acunetix

ابزارهای مدیریت کانتینر و امنیت

برای بررسی امنیت کانتینرها و محیط‌های توسعه نرم‌افزار از این ابزارها استفاده می‌شود. این ابزارها، اسکن ایمج‌ها را نیز بررسی می‌کنند و بهترین وضعیت امنیتی را برای نرم‌افزار ایجاد می‌کنند. برخی از ابزارهای نمونه عبارتند از:

• Aqua Security
• Sysdig Secure

ابزارهای تست نفوذ خودکار (Automated Penetration Testing)

برای بررسی امنیت از دیدگاه مهاجم و جلوگیری از نفوذ خودکار و حملات سایبری به نرم‌افزارها از این ابزار استفاده می‌شود که برخی نمونه‌های آن عبارتند از:

• Metasploit
• W3AF

ابزارهای امنیتی CI/CD

ابزارهای امنیتی در فرآیند CI/CD (ادغام مداوم / تحویل مداوم) برای اطمینان از این که نرم‌افزار به‌صورت امن و بدون آسیب‌پذیری‌های امنیتی تولید و به مرحله انتشار می‌رسد، اهمیت زیادی دارند. این ابزارها به‌طور خودکار کدها و محیط‌های تولید را بررسی می‌کنند و نقاط ضعف امنیتی را شناسایی می‌کنند. برخی از مهم‌ترین ابزارهای امنیتی CI/CD عبارتند از:

• Jenkins Security Plugins
• Trivy

نحوه کار DevSecOps چیست؟

پیاده‌سازی و کار با DevSecOps در سه مرحله انجام می‌شود که اولین مرحله، دواپس یا DevOps، مرحله بعدی CI/CD و در نهایت بررسی و توسعه امنیتی است. در ادامه فرآیند پیاده‌سازی را به‌طور کامل توضیح می‌دهیم.

DevOps یا دواپس

برای کار با DevSecOps، ابتدا باید تیم‌های توسعه و عملیات را در کنار هم قرار داد که این موضوع با استفاده از تکنیک‌های دواپس امکان‌پذیر است. ابزارهای مختلفی برای خودکارسازی و ایجاد هماهنگی و ارتباط میان تیم‌ها وجود دارد که با استفاده از آن‌ها می‌توان زمان صرف شده برای توسعه نرم‌افزار را نیز تا حد زیادی کاهش داد.

CI/CD

پس از آن باید به رویکرد CI/CD توجه کرد. این رویکرد مدرن نیز روی خودکارسازی فرآیندهای مختلف تمرکز داشته و کمک می‌کند که عملیات‌های ساخت و تست نرم‌افزار به صورت خودکار و با سرعت بیشتری انجام شوند. به عبارت دیگر با در نظر گرفتن این رویکرد و پیاده‌سازی آن می‌توان تغییرات را به شکلی ساده‌تر اعمال کرد.

DevSecOps

پس از پیاده‌سازی دو رویکرد قبلی و اعمال آن‌ها در فرآیند توسعه نرم‌افزار باید برای DevSecOps اقدام کرد. این لایه‌های امنیتی که در واقع تست امنیت نرم‌افزار در مراحل مختلف هستند از بروز مشکل پس از اجرای آن جلوگیری می‌کنند. پس از اجرای فرآیند در دو مرحله بالا، تیم امنیت نیز باید در کنار تیم توسعه قرار گرفته و ادامه کار روی نرم‌افزار به صورت مشترک انجام شود.

اجزای ساختار DevSecOps چیست؟

ساختار DevSecOps، شامل مجموعه‌ای از اصول، فرآیندها، و ابزارها است که امنیت را به‌عنوان بخشی جدایی‌ناپذیر در چرخه توسعه و عملیات نرم‌افزار ادغام می‌کنند. اجزای کلیدی این ساختار عبارتند از:

• آنالیز کد

یکی از مهم‌ترین اجزا در ساختار DevSecOps، آنالیز کد است که به پروسه بررسی منبع کد اپلیکیشن اشاره دارد. این آنالیز به منظور اطمینان از رویکردهای امنیتی انجام شده و برای اعتماد به نتایج آن، در بازه‌های زمانی مختلف تکرار شده یا به‌روزرسانی می‌شود.

• مدیریت تغییرات

توسعه‌دهندگان باید به صورت دائمی تغییرات صورت گرفته در کد سورس و دیگر بخش‌ها را بررسی کنند و موارد لازم را در آن‌ها اعمال کنند.

• فرهنگ سازمانی

از دیگر اجزا ساختار DevSecOps می‌توان به فرهنگ سازمانی اشاره کرد. همکاری بین تیم‌های توسعه، عملیات و امنیت، آموزش کارکنان در زمینه امنیت سایبری و بهترین شیوه‌ها و در نظر گرفتن این موضوع که همه اعضای تیم مسئولیت امنیت را بر عهده دارند، از مهم‌ترین موارد در این بخش از ساختار DevSecOps هستند.

• مدل‌سازی تهدیدات

از دیگر اجزا ساختار DevSecOps می‌توان به مدل‌سازی تهدیدات اشاره کرد. به عبارتی توسعه‌دهندگان باید یک مدل پیش‌فرض از تهدیدات احتمالی داشته باشند و برای مقابله با آن‌ها، پیش از بروز تهدید تلاش کنند.

خدمات دواپس ابرآراز

فرآیندهای توسعه‌ نرم‌افزار نیاز به دانش و مهارت بالا در این حوزه دارند؛ به همین دلیل تنها توسط تیم‌های حرفه‌ای قابل اجرا هستند. دواپس ابرآراز یکی از مجموعه‌های حرفه‌ای و متخصص در این زمینه است که با تسریع فرآیند دواپس به شرکت‌های نیازمند این فناوری کمک می‌کند. از خدمات دواپس ابرآراز می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• تهیه و مدیریت زیرساخت با استفاده از کد در راستای بهبود مقیاس‌پذیری
• یکپارچه‌سازی جریان تحویل نرم‌افزار برای انتشار سریع‌تر
• اجرای سریع‌تر و راحت‌تر برنامه‌های کانتینری با ابزارهای پیشرفته و…

جمع‌بندی: DevSecOps چیست؟

DevSecOps، مفهومی است که به امنیت نرم‌افزارها اشاره دارد؛ آشنایی با این مفهوم و به‌کارگیری از ابزارهای آن در فرآیند توسعه نرم‌افزار، بسیاری از مشکلات رایج مانند حملات سایبری به نرم‌افزارها، افشای اطلاعات کاربران از طریق آن‌ها و… را کاهش می‌دهد. در این مطلب گفتیم که DevSecOps چیست و چه کاربردی دارد.

با استفاده از DevSecOps، سازمان‌ها می‌توانند ازطریق ادغام امنیت در فرآیند توسعه نرم‌افزار، علاوه‌بر سرعت بخشیدن به فرآیند توسعه، امنیت سیستم‌ها و داده‌ها را نیز تضمین کنند.

سوالات متداول

• DevSecOps چیست و چه تفاوتی با DevOps دارد؟

DevSecOps به معنای ادغام امنیت در فرآیند توسعه و عملیات نرم‌افزار است. در حالی که DevOps بر اتوماسیون و همکاری بین تیم‌های توسعه و عملیات تمرکز دارد، DevSecOps امنیت را به عنوان یک جزء کلیدی در تمام مراحل چرخه عمر نرم‌افزار اضافه می‌کند.

• چرا DevSecOps برای سازمان‌ها اهمیت دارد؟

DevSecOps با شناسایی و رفع زودهنگام آسیب‌پذیری‌های امنیتی، باعث کاهش ریسک‌های امنیتی، صرفه‌جویی در هزینه‌ها و افزایش اعتماد کاربران به محصولات نرم‌افزاری می‌شود.

• چه ابزارهایی برای پیاده‌سازی DevSecOps وجود دارند؟

ابزارهایی مانند SonarQube (برای تحلیل کد)، Jenkins (برای CI/CD) و Docker (برای کانتینرها) از جمله ابزارهای رایج برای ادغام امنیت در فرآیندهای DevSecOps هستند.